Ngành điện cho rằng, việc khách hàng sử dụng dưới 30% công suất định mức của máy biến áp, gây tăng tỷ lệ tổn thất khi máy biến áp vận hành non tải. Điều này đã gây ảnh hưởng đến tỷ lệ tổn thất và doanh thu của ngành điện.
Thắc mắc nảy sinh từ thực tiễn
Một số doanh nghiệp và người dân tại Hà Nam cho rằng, Công ty Điện lực Hà Nam đã truy thu tiền bồi thường non tải đối với máy biến áp sử dụng công suất nhỏ hơn 30% công suất định mức mà luật không quy định. Họ muốn biết thực tế là như thế nào?
Vào tháng 4 năm 2015, ông Nguyễn Văn Minh, Phó Giám đốc Điện lực Hà Nam đã ký kết Hợp đồng mua bán điện với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.
Trong Hợp đồng, Điều 9, mục 9.3 đã quy định rõ: “Nếu bên mua điện sử dụng điện nhỏ hơn 30% công suất định mức của máy biến áp, bên mua phải thay máy biến áp có công suất phù hợp hoặc trả tiền bồi thường”.
Việc này gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc thay đổi dây chuyền sản xuất và máy biến áp. Họ đã kiến nghị với Điện lực Hà Nam và nhận được công thức tính tiền truy thu điện năng do sử dụng non tải máy biến áp. Tuy nhiên, tất cả nội dung này không được nêu trong Hợp đồng mua bán điện.
Đáng chú ý, Hợp đồng mua bán điện mà Điện lực Hà Nam ký với doanh nghiệp quy định rõ những điều khoản mà Điện lực phải thực hiện.
Ví dụ, hợp đồng mua bán điện kí kết cuối năm 2017 chỉ có 3 điều khoản, khác với hợp đồng trước đó có 14 điều khoản.
Đặc biệt, Điều 2, Mục 8 trong hợp đồng quy định: “Nếu bên mua điện sử dụng điện nhỏ hơn 30% công suất định mức của máy biến áp, bên mua có trách nhiệm thực hiện một trong ba nhiệm vụ sau: bố trí quy hoạch, tập trung dây chuyền sản xuất để tách máy biến áp ra khỏi vận hành (đối với các đơn vị có nhiều máy biến áp); thay máy biến áp có công suất phù hợp hoặc trả tiền điện năng tổn thất trong máy biến áp”.
Do đó, nếu bên mua không sử dụng hết công suất đã đăng ký, họ sẽ bị truy thu tiền điện non tải.
EVN trả lời như thế nào?
Vào năm 2017, một độc giả tại Hà Nam đã gửi thắc mắc tới tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) với nội dung sau: “Tôi muốn lắp đặt trạm biến áp chuyên dùng riêng. Tôi đã tìm hiểu và biết rằng khi sử dụng công suất nhỏ hơn 30% công suất đăng ký trong hợp đồng mua bán điện, bên mua phải trả tiền non tải cho bên bán điện. Tôi muốn tìm hiểu cách tính toán tiền non tải này và có văn bản pháp luật quy định hay không.”
EVN đã trả lời như sau:
“Khách hàng mua điện qua trạm biến áp chuyên dùng (kể cả TBA do ngành Điện đầu tư) sử dụng dưới 30% công suất định mức của máy biến áp gây tăng tỷ lệ tổn thất khi máy biến áp vận hành non tải. Do đó, một số công ty Điện lực đang thực hiện thỏa thuận với khách hàng: Nếu khách hàng sử dụng điện nhỏ hơn 30% công suất định mức của máy biến áp, trong thời gian 6 tháng sau khi nhận thông báo từ công ty Điện lực, khách hàng sẽ phải thay máy biến áp có công suất phù hợp hoặc trả tiền bồi thường tổn thất điện năng khi máy biến áp vận hành non tải.”
Việc truy thu tiền điện non tải đã được áp dụng từ lâu. Khách hàng phải chủ động đăng ký công suất sử dụng, và Điện lực sẽ thông báo và đề xuất phương án thay thế máy biến áp phù hợp. Nếu không tuân thủ, khách hàng sẽ bị truy thu tiền điện non tải.
Trong trường hợp của Hà Nam, Điện lực Hà Nam đã truy thu tiền điện non tải từ khách hàng vào năm 2020. Theo Văn bản số 2142/PCHN-KTGSMBĐ ngày 21/9/2020 của Điện lực Hà Nam, tổng tiền truy thu non tải là 113.974.118 đồng. Các công ty điện lực Duy Tiên, Thanh Liêm và Kim Bảng cũng đã nhận tiền bồi thường từ khách hàng.
Không chỉ Hà Nam, nhiều tỉnh/thành phố khác cũng áp dụng việc truy thu tiền điện non tải khi khách hàng không sử dụng hết công suất đăng ký.
Tuy nhiên, việc bên bán điện cần minh bạch trong Hợp đồng mua bán điện với khách hàng và đưa ra công thức tính hợp lý, nhất quán trong ngành điện để tránh “hóa đơn phạt” không rõ ràng.
Pháp Luật Plus sẽ tiếp tục cập nhật thông tin.